مسجد جامع یزد با بیش از ۷۰۰ سال قدمت یکی از زیباترین مساجد جامع کشور به شمار میآید. به علاوه بلندترین مناره جهان متعلق به این بناست. این مسجد یکی از خارق العادهترین و منحصر به فردترین بناهای تاریخی است که علاقهمندان بسیاری را در سراسر جهان، شیفته و معطوف خود ساخته است.
فهرست مطالب
سردر باشکوه مسجد جامع
مناره های مسجد جامع یزد
محراب کاشیکاری شده مسجد
گنبد دوپوسته ی مسجد
کاشیکاری و کتیبه های مسجد
این بنا مشتمل بر یک ایوان رفیع، گنبدخانه، دو شبستان تابستانه در طرفین آن، دو گرم خانه در ضلع شرقی و غربی، یک صحن بزرگ مستطیل شکل و دو پایاب است.
مسجد دارای شش ورودی است که در اضلاع مختلف بنا واقع شدهاند. ورودی اصلی که در ضلع شرقی مسجد واقع شده دارای سردر رفیع و نیز کتبیههای کاشی معرق است و دو مناره نیز بر آن استوار گردیده است.
دو گرم خانه مسجد در ضلع شرقی و غربی صحن قرار دارند. گرم خانه شرقی به شبستان شازده معروف بوده و دارای ۴۸ ستون مستطیل شکل با ازارههای پوشیده از کاشیهای شش ضلعی و فیروزهای رنگ است. در ضلع شرقی و غربی این گرم خانه شاه نشینهایی است که در انتهای آن پنجره و نورگیرهایی تعبیه شده است. این شبستان همچنین دارای طاقهای گنبدی سراسری بوده که در قسمت مرکزیشان نورگیرهایی سنگی هشت ضلعی قرار دارد.
محراب این گرم خانه دارای دهانه گشاد با قوسهای پنج و هفت کند و نیز نقوش مهری ظریف و زیبا است. گرم خانه ضلع شرقی کاملا جدید و از احداث هیئت امنای مسجد است. این گرم خانه نیز از نوع ستوندار بوده و محراب جدید آن با کاشیهای خشتی و هفت رنگ تزیین یافته است.
گنبدخانه مسجد دارای پلان مربع است که در ارتفاع مناسب با گوشه سازیهای خاص به ۸، ۱۶ و ۳۲ ضلعی تبدیل شده و گنبدی دو پوش بر فراز آن قرار گرفته است. در ساختمان گنبد از روش خشخاشی استفاده شده که یکی از مهم ترین فنون مهندسی در ساخت و ساز سنتی است.
یکی از دو مناره سر در اصلی دارای دو مسیر حرکت مستقل است به گونهای که اگر دو نفر همزمان از بالا و پایین درجهت مخالف حرکت نمایند یکدیگر را نخواهند دید. در زیر ایوان اصلی ۱۱۰ اسماء مبارکه الهی به صورتی هماهنگ و کاملا فنی با استفاده از خط کوفی نقش بسته است.
در ادامه به معرفی بخش های مهم این مسجد خواهیم پرداخت:
سردر باشکوه مسجد جامع
سردر رفیع و چشمگیر
مسجد جامع یزد یکی از قسمت های مهم و معروف این بناست که در بدو ورود چشمها را خیره میکند. ارتفاع این سر در ۲۴ متر است و در دو طرف آن طاق نماهایی ( نمای دیوار به صورت طاق که عرض و پهنایی نداشته باشد ) کم عرض و دو منارهی بلند کار شده است.
مناره های مسجد جامع یزد
مناره های بلند به ارتفاع ۵۲ متر در دو طرف سردر ورودی وجود دارد. ظرافت کاشیکاریهای منارهها بسیار جالب است چرا که قطر مناره ها از پایین به بالا کم می شود و تنها یکی از مناره ها برای بالا رفتن، دارای پلکان میباشد ولی کاشیکاری هر دو بسیار ظریف و با دقت کار شده است.
محراب کاشیکاری شده مسجد
محراب کاشیکاری شدهای با انواع کاشیهای معرق و کتیبه و آجر ضربی، واقع در گنبدخانه مسجد دیده میشود که یکی از زیباترین بخشهای این مسجد است و آوازهی آن بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را مجذوب خود میکند. حاج بهاء الدین محمد بن ابی بکر بن الحسینی سازندهی هنرمند این محراب بوده که نامش در کتیبهی مسجد در تاریخ ۷۷۷ه.ق دیده میشود.
گنبد دوپوسته ی مسجد
گنبد با ۱۷ متر قطر لایه بیرونی، سازهای محکم و استوار دارد. خوابیدگی لایهی بیرونی گنبد یکی از بخشهای فوق العاده این مسجد برای معماران و گردشگران است. (خوابیدگی یعنی اینکه معمار به جای قوسهای تیز، با ترکیب دو قوس، به یک ترکیب زیبا و پایدار و مقاوم دست پیدا کند.) معماران چیره دست با به کار بردن آجرهای ساده و لعابدار با رنگهایی زیبا، نقشهایی بر گنبد ایجاد نمودهاند.
کاشیکاری و کتیبه های مسجد
کاشیکاریهای لاجوردی و فیروزهای با نقوش اسلیمی و هندسی در جای جای مسجد دیده میشوند که به شیوهی معرق ( قطعههای بریده شده کاشی ) به دست استادان هنرمند بر دیوارههای این مسجد نقش بستهاند.
کتیبه های بسیار جالب این مسجد در دوره های ایلخانی و تیموری به این بنا اضافه شده که برگرفته از تفکرات دینی شیعی است.
در این مقاله سعی شد دید کلی از
مسجد جامع یزد در اختیار شما عزیزان قرار گیرد. آیا شما این بنا را از نزدیک مشاهده نمودهاید؟